Is het interessant om iets over de voyageurs te schrijven of is dat het risico niet waard?
Ik loop al een paar jaar rond met het idee om een boek te schrijven over ‘voyageurs’. Op zich is er genoeg materiaal om een goed lezend verhaal te maken, maar de bedoeling is wel om de zaken niet mooier voor te stellen dan ze zijn. Zoiets kunnen we beter overlaten aan Michel Follet, die een vrij romantisch beeld van de kermis schetst. Liever zou ik de wereld van de voyageurs beschrijven hoe ze werkelijk is, met al haar eigenaardigheden, heerlijke anekdotes, maar ook de minder aangename aspecten.
Voyageurs zijn immers geen geheelonthouders die elke vorm van geweld schuwen en ’s avonds bij het haardvuur uit de Bijbel voorlezen, maar wel een volkje van vrijgevochten ondernemers dat er niet voor schuwt om met harde hand voor zichzelf op te komen. Ook hoe voyageurs naar de buitenwereld kijken, bijvoorbeeld naar al die kaffers en boerenlullen die wekelijks hun zuurverdiende geld op de kermis achterlaten, kan verhelderend zijn. Niet dat het bij alle voyageurs is zoals het mij altijd gezegd is: dat een voyageur meer waard is dan een kaffer. Uiteindelijk zijn er al genoeg voyageurs die met een boer of boerin zijn getrouwd en zo bijdragen tot het verdwijnen van het standenverschil. Boeren worden in de kermiswereld getolereerd, maar zoals mijn grootvader zaliger zei: ‘Een boer blijft een boer’.
De vraag is of het karrekesvolk er wel mee gaat kunnen lachen wanneer naast het benoemen van het vele vermaak dat voyageurs overal brengen ook hun eigenaardige kantjes in beeld komen? Ik heb in de sporadische contacten die ik de voorbije jaren met voyageurs heb gehad, gemerkt dat de voyageur anno 2016 niet zo veel meer gemeen heeft met de voyageur van enkele decennia geleden. De laatste bevocht zijn vrijheid net iets harder. Of zoals een voyageur van de oudere generatie me eens zei: ‘Vroeger had je forains en boeren. En tegenwoordig heb je boerains’. De integratie van de boerenlul in de wereld van de voyageur is blijkbaar al vergevorderd.
De tijd dat Maffe Louis een attractie ‘Bout van Janus’ noemde en in zijn brak op een tafel had gescheten, komt niet meer terug. We kunnen de verhalen wel opschrijven voor de volgende generaties.
