‘De ene school is de andere niet’ of ‘het hangt vaak van de leraar af’. Deze twee ‘open deuren’ duiken meestal op wanneer de steinerschool negatief in de belangstelling komt en men het aangekaarte probleem onder de mat wil vegen.

Nu is vanzelfsprekend de ene school de andere niet (open deur), maar als we het over leerachterstanden bij steinerschoolleerlingen hebben, lijkt het erop dat het ene probleem opvallend veel op het andere lijkt. En wel in die mate dat de verhalen die gedupeerde ouders daarover te vertellen hebben bijna identiek zijn.  Men zou het verhaal van die ouders als volgt kunnen samenvatten: ‘Onze kinderen zaten in de hogere klassen van de basisschool en hebben amper of niet leren lezen, schrijven of rekenen’.Volgens mij duidelijk leerachterstand. Of zoals het Nederlands Jeugd Instituut correct wordt geformuleerd: onderwijsachterstand. Vooraleer de reacties van enkele ouders te bekijken, is het misschien interessant om hier heel summier het begrip onderwijsachterstand te schetsen.

Wanneer een kind ten opzichte van leeftijdgenoten achter is in onderwijs of opleiding, spreekt men van een onderwijsachterstand. Meestal wordt het begrip gebruikt om groepen leerlingen aan te duiden die een onderwijsachterstand hebben of dreigen op te lopen als gevolg van het feit dat hun ouders laag opgeleid zijn en/of tot een migrantengroep behoren.

Dossier onderwijsachterstanden

Onderwijsachterstanden ontstaan door een samenspel van risicofactoren. Deze factoren kunnen te maken hebben met de kinderen zelf en met de omgeving waarin zij opgroeien.

Op schoolniveau kunnen er risico’s liggen in het leefklimaat en de kwaliteit van de school.

Oorzaken en achtergronden problematische ontwikkeling bij jongeren

… factoren in de directe sociale omgeving: structurele factoren zoals gezinssituatie, leefklimaat op school, deviant gedrag van de peergroep, en interpersoonlijke factoren zoals de mate van adequate ondersteuning door opvoeders, beroepskrachten, leeftijdgenoten, partner en sociaal netwerk.
In deze omgevingsfactoren zijn drie domeinen te onderscheiden: het gezin, de school en de peergroep. Uit onderzoek blijkt wat op die domeinen de belangrijkste risicofactoren voor problemen zijn:

School: agressief gedrag of slechte impulscontrole aan het begin van de basisschool, spijbelen en voortijdig schoolverlaten, slechte schoolresultaten, gebrek aan betrokkenheid bij de school, gebrek aan organisatie en controle op school, ontbreken van duidelijkheid over of stimulering van sociaal wenselijk gedrag binnen de school.

Aan onderwijsachterstanden kleven enkele niet mis te verstane gevolgen.

Ze leiden tot slechtere loopbaanperspectieven, maken het moeilijker om mee te komen in de maatschappij en vergroten de kans dat de volgende generatie ook met een onderwijsachterstand aan de school begint.

Loopbaanperspectieven
Een kind dat met een onderwijsachterstand aan de basisschool begint, haalt deze achterstand nauwelijks meer in zolang hij op school zit. Kinderen die een achterstand hebben op het gebied van taal, riskeren een onderwijsachterstand in alle vakken. Dat komt doordat taal een instrument is waarmee leerkrachten de kinderen in alle vakken kennis en vaardigheden bijbrengen. Daarnaast hebben kinderen met een onderwijsachterstand een grotere kans op schooluitval en een kleinere kans om een hoge opleiding af te ronden.

Maar wat zou dat de steinerschool kunnen schelen? Want wat zegt haar pedagogisch project?

De opdracht van de leraar in de steinerschool is dan ook niet om de kinderen die vaardigheden en competenties bij te brengen die kunnen bijgebracht worden. (…) Aan de tendens om de politiek en economisch wenselijk of nuttig geachte vaardigheden zo vroeg mogelijk bij te brengen (‘leren participeren zoals volwassenen dat doen’, ‘ICT-vaardigheden’, ‘vervroegd formeel en cognitief leren’, ’nuttige competenties voor de arbeidsmarkt’, …) willen steinerscholen niet toegeven. (…) Steinerpedagogie is in eerste instantie een mens- en ontwikkelingsgeoriënteerde, geen (kennis) maatschappijgeoriënteerde pedagogie.

Niet maatschappijgeoriënteerd. Dat is natuurlijk ingefluisterd door Rudolf Steiner zelf, die de maatschappij liever anders (of meer op zijn maat) had gezien.

Het is noodzakelijk dat de mens door middel van opvoeding, vorming en onderwijs op een andere manier een plaats in de samenleving krijgt dan tot nu toe het geval was (…) En in het opgroeiende kind willen we niets anders zien dan de zich ontwikkelende mens (…) Een nieuw inzicht in het wezen van de mens is noodzakelijk (…) En dat inzicht kan alleen maar voorkomen uit een nieuwe wetenschap (…) Daarom werken we in de cursus, waarin de leraren worden voorbereid op het lesgeven aan de Vrije School, vanuit werkelijke menskunde (…) Wij bestuderen het ware wezen van het menselijke denken, zodat het juiste denken in het kind kan worden ontwikkeld (…) Werkelijke wetenschap is niet een dood weten, zoals de wetenschap dat tegenwoordig vaak is (…) En hier botst datgene wat de mensen vanuit de oude verhoudingen nog met zich meebrengen met datgene wat noodzakelijk is voor een werkelijk sociaal gevormde toekomst voor de mensheid (…) Tegenwoordig neemt de staat immers het opgroeiende kind op een bepaalde leeftijd van de ouders over (…) Natuurlijk laat de staat datgene bij het kind inpompen, wat de staat nodig vindt om het staatsapparaat draaiende te houden en wat nodig is om mensen te laten doen wat de staat met hen wil (…) Daarom willen we er alles aan doen om onderwijs en opvoeding vorm te geven, zoals ik beschreef (…) Men zal moeten geloven en begrijpen, dat datgene wat we sociale omwenteling noemen, zich in de eerste plaats moet voltrekken zoals we dat in de Vrije School proberen.

Bron: R. Steiner & M. Boeke, Vrijheid van onderwijs en sociale driegeleding, Nearchus C.V. 1990

Of het Steiners bedoeling was dat dit kwalitatief ondermaats onderwijs zou opleveren, denk ik niet. Er is blijkbaar ergens iets scheefgelopen, waardoor zijn onderwijs, ondertussen zijn we 90 jaar na het oprichten van de eerste steinerschool, niet zo’n hoopvolle indruk wekt. Dat toonde ons de voorbij week nog de berichtgeving over de Geert Grooteschool 2. Ik schreef daar op 1 november j.l. over.

De GGS 2 verkeert al langer in moeilijkheden en werd door onderwijsinspectie verplicht om een verbeterplan op te stellen en na te leven teneinde de onderwijskwaliteit op te krikken. Volgens de gemeente, die het verbeterplan financieel ondersteunde, heeft de GGS2 daar niet aan voldaan. De school staat geboekstaafd als een zeer zwakke basisschool. (…)

De school heeft tijd tot het einde van het schooljaar om van het predicaat ‘zeer zwakke school’ af te komen. Anders is het meteen het einde van de school. Bijzonder is dat de Vereniging van vrijescholen op haar website of haar weblog met geen woord rept over wat de GGS2 momenteel overkomt. Hugo Verbrugh, volgens mij een gezaghebbend antroposoof, stelt zich op zijn weblog dan ook de vraag ‘waarom antroposofen nooit meedoen aan het publieke debat over bijvoorbeeld de vrijescholen‘. De arts-filosoof zal het waarschijnlijk niet hebben verwacht, maar zijn blogbericht leverde ondertussen al meer dan 130 reacties op.

Die reacties waren niet mis.

Xaya 28-10-2009 18:43. Het is een mooie uiteenzetting Hugo, maar dit is maar gedeeltelijk wat er op de Geert Groote school2 in Amsterdam aan de hand was. Het punt was eenvoudig dat de kinderen er op taal- en rekengebied weinig leerden en de inspectie zich ermee ging bemoeien. Dit zorgde inderdaad voor het soort conflict zoals jij dat beschrijft. Maar het lijkt of veel mensen vergaten waarom men kinderen naar een school stuurt, namelijk om er iets te leren. Kinderen werden er beziggehouden, ook leuk, maar veel meer gebeurde er niet. De kinderen waarvan het leek alsof ze er wél leerden, hadden ouders die na schooltijd nog urenlang zélf een het bijspijkeren sloegen. Mijn kinderen heb ik daar jaren eerder al weg moeten halen, aangezien ze toentertijd geen van drieën (toen 10, 9 en 8 ) nog konden lezen, schrijven of rekenen. Inmiddels gaan ze naar een reguliere school en hebben hun achterstanden ingelopen.

Ouders die hun kinderen na schooltijd moeten bijwerken. Ja, die kom ik ook regelmatig tegen. Onder andere na te lezen in het stuk Naschools thuisonderwijs, waarin een grootmoeder zich vragen stelt.

Je hoeft geen onderwijsdeskundige te zijn om te zien dat er in de praktijk van de steinerschool een en ander scheelt. Mijn kleinkinderen doen in de steinerschool eigenlijk meer poetscorvee dan dat ze effectief met gericht taal- en rekenonderwijs bezig zijn. Dit is voor mij de verklaring voor het feit dat een van hen na vier jaar steinerschool zo goed als niet kan lezen of schrijven. Hierover een gesprek beginnen met de leraren is zinloos, dat heeft mijn man al geprobeerd. ‘Niet voor rede vatbaar’ klonk het toen hij thuiskwam.

Ik en mijn man hebben toen besloten om ons kleinkind zelf te leren lezen en schrijven. Aan de hand van leeftijdsgerichte werkboekjes werd op korte tijd heel wat vooruitgang geboekt. Stilaan onderscheidt ons kleinkind enkele en dubbele klinkers in een woord. Na op taalgebied zo goed als niets te hebben geleerd, is dat een geweldige vooruitgang. Aan de leerkracht is het niet te danken; die laat maar begaan.

Vier jaar steinerschool: zo goed als niets geleerd! Een mogelijke verklaring wordt op Verbrughs blog door eerder genoemde Xaya gegeven .

Xaya 28-10-2009 18:43 De GGS was echt zó niet meer van deze tijd. Kinderen kozen er niet voor, dat deden de ouders. Mensen die hun identiteit ontleenden aan het ‘antroposoof zijn’ en krampachtig bovenop hun kind en de leerkracht zaten. Dat zijn ook het soort mensen die denken dat je een kind voor het leven beschadigt door ‘m zo af en toe even te toetsen. De leraren dachten er net zo over. Toetsen werd als zwaar schadelijk gezien. Terwijl het natuurlijk best een handig middel is om erachter te komen waar het kind staat in zijn cognitieve ontwikkeling. Een groot deel van het onderwijzend personeel van de GGS was niet capabel. Er was geen zorgbeleid voor zorgleerlingen. En zorgleerlingen waren er, door het slechte onderwijs, in overvloed. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik las vandaag in Het Parool dat wethouder Asscher voor de GGS2 de subsidiekraan wil dichtdraaien en misschien ook € 170.000,- van vorig jaar wil terugvorderen, aangezien er nauwelijks verbetering is opgetreden. Ik vind het een strak plan. Deze school is niet goed voor kinderen. Het lijkt een school voor ouders, die naast het rooibosthee drinken, de bloemetjesbakfiets, de henna haren en de macrobiotisch geteelde schoenen, het plaatje compleet maken door hun kind op de Vrije School te willen hebben en houden. Vandaar ook al die conflicten. Want wie ben je, als antroposoof op een reguliere school? Dan ziet niemand meer dat je speciaal bent. Afijn, er zullen heus Vrije Scholen zijn waar het er prima aan toe gaat. Maar de Geert Grooteschool2 in Amsterdam hoort daar niet bij.’

Onbekwame leraren. Wie daar ook geen zin in had, was de de universiteit van Stockholm. Op 27 oktober 2008 schreef ik in ‘Gevaarlijke lerarenopleiding’ dat die de opleiding heeft verworpen die tot leraar steinerschool leidt. In januari 2008 had de universiteit nochtans toegestaan dat de antroposofische lerarenopleiding als onafhankelijk programma van het Stockholm Institute of Education, dat 700 werknemers en 14000 studenten telt,  deel zou gaan uitmaken van haar lerarenopleiding. Na zes maanden is de universiteit op die beslissing teruggekomen. Toen de faculteit achter de gebreken van de antroposofische lerarenopleiding kwam, annuleerde ze de 11 onderdelen waaruit de opleiding leraar steinerschool bestond. De universiteit maakte bekend dat de cursussen niet op relevante theoretische argumenten waren gefundeerd, dat de basis van de leerstof onwetenschappelijk was en dat het cursusmateriaal niet was gebaseerd op wetenschappelijke kennis. De decaan van de Faculteit Wetenschappen, Stefan Nordlund:

Op sommige punten is de studenten hun cursus niet alleen onwetenschappelijk, maar ook gevaarlijk en bevat hij misvattingen die meer dan verwarrend zijn.

Dat klinkt vrij onheilspellend. Maar wel herkenbaar. Het zijn echter niet alleen de leraren.

Xaya 29-10-2009 16:42 (…) Dat kinderen primair naar school gaan om goed onderwijs te krijgen is iets dat ouders van de GGS2 niet meer helemaal helder hebben. Zij hebben zich vastgebeten in het antroposofische aspect en lijken de realiteitszin verloren.

Misschien is het anders als je 1 kind daar op school hebt. Ik heb er 4 op de VS gehad. Voor de oudste zijn mijn ogen helaas te laat open gegaan, dus in die zin begrijp ik veel ouders. Maar toen het verhaal zich herhaalde met de andere 3, kon ik er niet meer omheen en werd me duidelijk dat mijn kinderen niet het probleem waren (zoals de GGS2 dat speelde naar de ouders toe), maar de GGS2 zelf. (…)Als Rudolf Steiner nu geleefd zou hebben, zouden zijn visie en zijn leer er anders uitzien.
Meer 21ste eeuw. Het kan nooit de bedoeling van Steiner geweest zijn dat mensen zich zo vastbijten in een leer die 100 jaar geleden actueel was. Kom op, denk ik dan. We snappen zijn denkwijze, we kunnen dit prima vertalen naar deze tijd. Voor onze kinderen!

Dit staat er op de GGS2 website:

“De Geert Groote School is een vrijeschool waar we kinderen willen opvoeden tot vrije, onafhankelijke mensen. De school wil eraan meewerken het unieke dat een ieder in zich draagt zichtbaar te maken en tot bloei te laten komen. Op onze school wordt het kind aangesproken op wat het wèl kan en niet afgerekend op wat het niet kan.”

Kinderen opvoeden tot vrij onafhankelijke mensen doe je door goed onderwijs te bieden.
Zo niet, zullen ze altijd geconfronteerd worden met hun cognitieve beperkingen en in die zin niet ‘vrij en onafhankelijk’ zijn. En ook is het niet goed voor hun zelfvertrouwen als ze basisvaardigheden zoals taal en rekenen niet onder de knie hebben.
Vrij en onafhankelijk worden ze niet door ze als halve analfabeten van school te sturen.

En kinderen afrekenen op wat ze níet kunnen, dat doen ze inderdaad niet, op deze GGS2.
Maar dat is alleen maar een voordeel, omdat GGS2 kinderen veel minder kunnen dan kinderen van dezelfde leeftijd op andere scholen.

Toen ik mijn kinderen daar van school haalde, was er geen school die ze wilde aannemen, omdat de achterstanden te hopeloos waren.
(…)  Mensen hebben geen idee wat zich daar afspeelt.

Ik veronderstel eigenlijk dat mensen ondertussen wél weten wat zich daar afspeelt. In het voorjaar verscheen al berichtgeving over de GGS2 in de media.

Een ‘Vrije school’ in Amsterdam moet mogelijk de deuren sluiten vanwege dramatisch slecht onderwijs aan de 150 leerlingen. De Onderwijsinspectie zou geen vertrouwen meer hebben in de leiding. Ouders: ‘Ze werken vanuit een visie van een eeuw geleden’ (…) De ouders wijten de bedroevende schoolkwaliteit aan de verstarde en ouderwetse opvattingen van veel leraren. “Ze werken nog vanuit de visie van Rudolf Steiner van ruim een eeuw geleden. Dat werkt nu niet meer. Het komt heel sektarisch over.”
Klachten werden door de schoolleiding steevast op de lange baan geschoven, zeggen ouders. “Er werd nooit wat mee gedaan. Steeds kwamen er sussende woorden en hoorden we ‘het komt wel goed’.

Over ouders die zich in slaap laten sussen, is op deze site ook al iets verschenen. In een artikel over de steinerschool van Tilburg getuigen ouders  hoe ze zich door de school aan het lijntje hebben laten houden nadat ze geklaagd hadden over het lage leerniveau van hun kinderen.

Uiteindelijk lieten ze de kinderen testen en kwam het bij een externe remedial teacher aan het licht: er was niets mis met ze, ze hadden alleen amper iets geleerd. Ze waren in de war door de vreemde lesmethoden op school. De kinderen uit groep 5 konden nauwelijks spellen en lezen. De meest eenvoudige opdrachten stelden hen voor de grootste problemen. De kinderen uit groep 7 konden geen breuken maken. Van het kofschip hadden ze nooit gehoord. “Eigenlijk was mijn kind uit groep 7 een halve analfabeet”, zegt de ene moeder. “Ik was jaren voor de gek gehouden”, zegt de ander. “We waren geschokt. Dat dit kon in Nederland.”

Ja, dat verwacht je als ouder niet. Zeker niet van een onderwijssysteem dat zichzelf profileert alsof het gaat om een achtste wereldwonder. Je kan je ondertussen wel afvragen wat de bestaansreden van de steinerschool is. Het regent klachten.  Hier nog meer van hetzelfde. We hebben het over de steinerschool van Leuven.

De twee oudste kinderen van V en W kwamen vanuit de dorpsschool naar de tweede en derde klas in de Zonnewijzer. Aanvankelijk bloeide de oudste helemaal open. Omdat zijn intellectuele honger niet gestild werd en vooral omdat hij zich ‘klein gehouden’ voelde, schakelt hij na de zesde klas over naar het traditioneel onderwijs. Ondanks een meer dan behoorlijke intelligentie redt hij het niet voor de vakken waar een schoolse voorkennis voor vereist is, de andere vakken gaan goed. Een diepgaander onderzoek wees uit dat hij geen enkele gestructureerde basiskennis heeft met betrekking tot de basisvaardigheden rekenen en taal van de laatste jaren lagere school. De jongen houdt er een diepe afkeer van de steinerschool aan over.

(…) Er ontbreken evalueerbare doelstellingen.
Er is iets mis met de verantwoordelijkheidsstructuur; uiteindelijk is niemand verantwoordelijk of aanspreekbaar door het weigeren van een hiërarchisch beleid.
Men verwart het pedagogische willen met het pedagogische kunnen.
Kinderen zijn lichamelijk en mentaal vroeger rijp dan in Steiners tijd.
Het mooie, het kunstzinnige, de waarden komen in de verdrukking omdat de kinderen op het schoolse vlak niet krijgen wat ze nodig hebben. In de school worden de gevolgen hiervan zwaar onderschat.
Drie van hun kinderen hebben daarvan echt schade ondervonden.

En er komt zelfs kritiek van antroposofen. Normaal vechten die hun twisten binnenskamers uit en vermijden ze openlijk kritiek te leveren op mekaar.  Het feit dat ze dit toch doen, lijkt erop te wijzen dat ze hun problemen niet meer zelf onder controle kunnen krijgen. Een citaat uit het antroposofisch tijdschrift de Brug leert ons dat in steinerscholen vooral de intelligentere kinderen in de kou blijven staan en dat ze  zo ongelukkig worden dat hun ouders ze tenslotte wegnemen van de school. Zodat het vooroordeel van vele mensen, namelijk dat de Steinerschool er alleen is voor kinderen met leermoeilijkheden dreigt een waarheid te worden. Sommige kinderen blijven inderdaad in de kou staan. Erger nog: men legt de verantwoordelijkheid gewoon bij de ouders. Vader C en moeder K kunnen erover meespreken.

De jongste zoon heeft vanaf de tweede klas drie jaar lang een inhoudelijk zeer armoedig onderwijs ‘genoten’. Een volstrekt inconsequente leraar bleek niet in staat om leerstof op een adequate wijze bij de leerlingen aan te brengen. De jongste heeft er al die tijd op zijn honger gezeten, wat – uit pure verveling – leidde tot baldadig en recalcitrant gedrag. Van dit gedrag, dat C en K van hem thuis zeker niet kenden, werden zij pas op de hoogte gesteld nadat het eigenlijk al geëscaleerd was en waarbij de verantwoordelijkheid voor de remediëring ervan eigenlijk volledig bij de ouders werd gelegd.

Anderzijds, wanneer ouders de leraar ter verantwoording roepen, wordt daar weinig tot geen gevolg aan gegeven. Een moeder ondervond het aan den lijve. Haar kind strandde in de steinerschool.

E zit in de hogere jaren van wat men in de steinerscholen de onderbouw (leerjaar 1-6) noemt. De ouder, P, is niet te spreken over het cognitieve onderwijs in de school. Zelf noemt P het kind ongeletterd, omdat het niveau waarop het leest en schrijft dat van een kind is dat een paar klassen lager zit. Ook het rekenniveau van het kind is over de hele lijn ondermaats te noemen. Dit is herhaaldelijk bij de leerkracht aangekaart, echter zonder gevolg. Alles zou wel goed komen na verloop van tijd. Concreet werd er echter niets gedaan. (…) P ziet zich voor een voldongen feit geplaatst en voelt zich opgelicht. De steinerscholen beweren immers minstens evenveel of meer aan te bieden dan andere scholen, alleen doen ze dit op een andere manier.

‘Waarom staat E dan zoveel achter en kan hij zo slecht lezen, schrijven en rekenen?’

Daarop kwam een reactie van iemand die hetzelfde had meegemaakt. Althans haar kind.

Hallo, Dit is een hele late reactie. Ik kom nog maar onlangs op de site. Zelf heb ik een aantal kinderen op de steinerschool in Wijgmaal zitten. Ik zit met hetzelfde probleem. Ons kind zit in de onderbouw en heeft een leerachterstand van ongeveer 1,5 jaar. Een paar weken terug liet ik het testen in een basisschool om eventueel over te stappen. Uit de testen blijkt een symptoon van dislexie naar voor te komen. De komende vakantie gaan we proberen de achterstand in de mate van het mogelijke bij te benen. Het is jammer want het is eigenlijk een heel pienter kind.

Het is zeker jammer. Al die parels die voor de zwijnen worden gegooid.  Laat ons nog eens teruggaan naar de reacties van de voorbije dagen op de weblog van Hugo Verbrugh. Daar komt na Xaya nog een andere moeder verhaal brengen.

moeder 29-10-2009 17:25 Tja, heel wat gelezen over de zaak inmiddels, altijd achter de school gestaan. Mijn kind is aan het einde van dit schooljaar klaar met de desbetreffende school en ik weet dat ze het overwegend als een fijne tijd heeft beleefd. Het is een erg mooie school met een erg fijne sfeer. De discussie over euritmie en oudbolligheid vind ik onterecht. Werkelijk, ik heb altijd het stralen in de ogen van de kinderen gezien als ze iets opvoerde voor ons als ouders. Er is heel veel eerbied en schoonheid in de manieren die de school hanteert. Toch, er is veel wat niet in de haak is. Zoals het ontbreken van toezicht op het schoolplein en de betrokkenheid in sociale verbanden tussen leerlingen. Ze moeten het zelf rooien. Als ouder ga je er dan achteraan op het moment dat je kind met klachten thuiskomt. Dan krijg je pas herkenning als je zo ongeveer met rook uit je oren op een oudergesprek zit. Helaas wordt een ingrijpen door de school dan niet gecontinueerd en eigenlijk ook niet serieus genomen. Een pestbeleid is er niet.

Mijn kind zit nu in het laatste jaar. Het jaar wat nu alweer goed op weg is. Ze zijn er nadat de inspectie toetsen eiste achtergekomen dat het nogal schorde aan de prestaties van mijn kind. Het vermoeden was dat dislexie wel eens aan de hand zou kunnen zijn. Lees: dit was einde 5e klas, groep 7 dus. Inmiddels zijn we een goed stuk op weg in het volgend jaar en ze heeft nog niet een bijles gehad. Ik kreeg een rapport van de dienst vrijescholen die een onderzoek deed naar mogelijke dyslexie. De uitkomst zag ik vandaag. Mijn kind kampt met een achterstand van zeker twee jaar. Minimaal 6 maanden intensieve bijscholing is noodzakelijk voordat werkelijk kan worden vastgesteld of ze inderdaad dyslectisch is. Helaas is er niet meer veel tijd over. Zij zal straks worden los gelaten naar een vervolgopleiding. Maar welke school wil haar hebben? Haar niveau ligt schandalig onder peil en dat wordt ontdekt als de lagereschoolperiode bijna voorbij is.

(…)

Vandaag stond ik met de brief in mijn hand bij een leidinggevende van de school. Ik werd afgewimpeld. Nooit heb ik mijzelf opgedrongen. Ik heb altijd klaargestaan voor de school. Er werd me het gevoel gegeven dat ik maar en lastige tijdrovende ouder was. Want er was een vergadering..

Ik heb nu geen vertrouwen meer en dat spijt mij. Het mooie wat er wel is op de school gaat hierdoor ten onder.

Een dag later is de betreffende moeder weer van de partij. Ze geeft nu meer achtergrondinformatie. Daaruit blijkt haar grote betrokkenheid bij de school.

moeder 30-10-2009 12:30
Neemt u deze situatie voor ogen: Ik als moeder heb zelf de Helicon gedaan en heb daarna mijn lesbevoegdheid verbreed middels een universitaire studie. Ik ben enkele jaren geleden zelfs werkzaam geweest voor de GGS2. Waar destijds de onderlinge contacten tussen leraren zeer slecht waren. Mijns insziens de kiem voor de problematiek die zo’n twee jaar geleden ontstond.

Mijn rol is die van ouder. Toen inspectie zorgde voor toetsen op school kwam aan het licht dat er achterstanden waren. Stel, die toetsen waren niet ingevoerd. Ik vertrouwde de leraar. Hoe dom denkt u wellicht. Zo zie je maar, zelfs ik als moeder, bevoegd vrijeschool docent en pedagogisch universitair geschoold kon niet voorkomen dat mijn dochter in situaties terrecht kwam dat ze toch echt dacht dat ze het dictee goed had gemaakt, maar dat ze weer bijna allemaal fout waren. Dat ze aan de leraar vraagt om hulp maar dat niet krijgt. Dat ze nu het gevoel heeft dat ze het toch niet kan en ze weet niet waar het aan ligt. Ze erge hoofdpijnen krijgt als er iets van haar verwacht wordt omdat er geen vertrouwen is in eigen kunnen.
.
Het recht van goed onderwijs is aan haar voorbijgegaan. Zij heeft geen ervaring waarin ze beleefde dat ze vooruitgang boekte, bevestiging tegenover zichzelf dat ze in staat was tot leren.

Nu goed, zo gaat het dus nog een hele tijd door. Wie de discussie in zijn volledige lengte wil lezen, kan dat op de weblog Middernachtszon, waar Hugo Verbrugh de vraag stelt  waarom antroposofen niet meedoen aan het publieke debat over bijvoorbeeld vrijescholen.

Twee interessante reacties zou ik er nog willen uitpikken. Xaya reageert vanuit een sterke empathie op de vorige post van moeder.

Xaya 30-10-2009 18:54

@moeder De situatie die je beschrijft met je dochter is voor mij zó herkenbaar.
Zoals je wellicht hierboven gelezen hebt, heb ik ditzelfde meegemaakt met mijn kinderen.
Ten tijde van de oudste ‘sliep’ ik nog en hanteerde ik dezelfde argumenten als jij om hem op de GGS te laten: de gezelligheid, de vriendengroep etc.. Het is natuurlijk niet al kommer en kwel wat de klok sloeg. Hij had het er behoorlijk naar zijn zin, en had er veel vrienden. Het is dan ook een hele knusse school.
Alleen: er werd niet geleerd.

Toch had ik toentertijd nog alle vertrouwen in de school en de leraren en dacht ik dat zijn achterstand en slechte leerprestaties met hemzelf te maken hadden, zoals ze me op de GGS ook vertelden.
Later kwam ik erachter dat dit een ‘strategie’ is die ze toepasten op alle kinderen en ouders met achterstanden. Deze strategie kwam heel in het kort hierop neer: het ligt niet aan de school. Het ligt aan uw kind.
De onderzoeken die dat uitwezen werden ook altijd gedaan binnen het VS gebeuren en dus niet door een onafhankelijke instelling, waardoor de uitkomst van het onderzoek inderdaad ook altijd uitwees: het ligt aan uw kind.
Nogmaals, ik geef eerlijk toe dat mijn ogen uiteindelijk geopend zijn omdat ik, niet 1, maar 4 kinderen daar schoolgaand had.
Het verhaal van de oudste herhaalde zich bij de andere 3.
Dat ze alle vier met ‘leerproblemen’ en vage afwijkingen zouden kampen ging er op een gegeven moment bij mij niet meer in.
Één kind. Soit. Maar vier?
Thuis merkte ik niets aan mijn kinderen en waren er nooit problemen. Op geen enkel gebied.

Toen ben ik langzaam wakker geworden aan het feit dat er iets heel erg mis was op de GGS2.
Maar niet op eigen kracht.
De oudste van mijn drie kinderen die daar toen nog naar school gingen (toen 10 jaar) was nog steeds analfabeet. Zijn GGS leraar voorspelde tijdens een oudergesprek zonder blikken of blozen dat mijn zoon waarschijnlijk wel als analfabeet van school zou gaan en stelde op eigen houtje de diagnose dat hij ‘dyslectisch als een deur’ zou zijn. Dus dat was dat. De leraar kon zijn handen er vanaf trekken en deed dat ook.

Toen kwam er een reorganistatie bij de GGS2 en werd Henri Kardaun directeur (www.onderwijsenzorg.nl/).
Henri nam de zorgleerlingen onder zijn hoede en zorgde voor aanmelding bij het Zorgplatform, professionele bijlessen, een dyslexieonderzoek en een onafhankelijk onderzoek naar het cognitieve niveau van mijn zoon. Dit alles buiten het Vrije School kringetje.
Het waren deze mensen die mij erop wezen dat er iets grondig mis was met het onderwijs dat mijn zoon al die jaren op de GGS2 genoten had.
Het waren ook deze mensen die mij adviseerden mijn kinderen daar zo snel mogelijk weg te halen en zélfs adviseerden om juridische stappen te ondernemen, wat ik niet gedaan heb, had het er al druk genoeg mee.
Zij namen zelfs de woorden ‘kindermishandeling’ in de mond. En dan niet in de letterlijke zin natuurlijk, maar zij vonden het ‘kindermishandeling’, om een kind basale kennis te onthouden. En ‘kindermishandeling’ door een kind op die manier te belasten met zaken als faalangst en hoofdpijn etc. Iets waar mijn zoon van 10 toen enorme last van had.

Er kwam, later in dat jaar en op aandringen van deze mensen, een gesprek op de GGS2 met de leraar van mijn kind. Daarbij was een afgevaardigde van het Zorgplatform aanwezig en de deskundige die mijn kind bijles gaf. In dit gesprek kreeg de GGS enorm de wind van voren, om het zo maar te stellen en werd ook bot gesteld dat het een ‘schande’ was dat deze school überhaupt de deuren nog geopend had.
Henri Kardaun is vrij snel daarna trouwens ontslagen door de gevestigde VS orde.
Dat had niks met mijn kind te maken, maar hij was blijkbaar te voortvarend bezig.

Mijn zoon heeft een dyslexie onderzoek gehad, waarbij in eerste instantie dyslexie werd vastgesteld.
Deze onafhankelijke instantie hield 2 jaar lang de vinger aan de pols. In die 2 jaar heeft hij in razend tempo leren lezen, schrijven en rekenen op zijn nieuwe school. De instantie zei dit bij een kind met diagnose dyslexie nog nooit te hebben meegemaakt en zei ook dat er achteraf waarschijnlijk geen sprake was van dyslexie maar enorme wanprestatie van het genoten onderwijs.

@ Moeder, het is een hele vervelende situatie dat je kind in het laatste jaar zit en een overstap al bijna niet meer mogelijk is.
Omdat je hier aan mensen vraagt om mee te denken even het volgende:
Ik zou, in jouw geval, toch op korte termijn een overstap naar een andere (betere) school overwegen (het is ‘pas’ november, het schooljaar is nog niet zo lang geleden begonnen).
Wellicht is een plaatsing in groep 7 mogelijk (ze zit nu in 8 -6e klas VS-) en kan ze groep 8 volgend jaar doen. Ze heeft dan een extra jaar om haar achterstanden in te halen.
Ik zou op dit moment geen overstap overwegen naar het middelbaar onderwijs.
Ik heb dit met een van mijn zoons gedaan en hij heeft, mede door dat extra jaar, toch nog een redelijk schooladvies gekregen.

Ik heb aan mijn kinderen gezien, dat er in één jaar tijd nog ongelofelijk veel achterstanden kunnen worden ingelopen, mits je de goede school kiest die het ook daadwerkelijk in huis heeft om dat waar te maken.
Het is niet ‘zielig’ om je kind uit zijn vertrouwde schoolomgeving te halen. Er bestaan meerdere leuke scholen buiten de GGS2 om, waar, naast de gezelligheid, ook geleerd wordt. Kinderen passen zich wonderbaarlijk snel aan.
Vergeet niet dat je je kind naar school doet, primair om er iets te leren. Iedere vrije school ouder zou het zijn kind moeten gunnen om ook díe succes ervaringen op te doen.
Je zegt nu dat je iedere dag je kind zelf bijspijkert.
Welnu: dat hoort op school te gebeuren. Door deskundigen die alle kennis en materialen daarvoor beschikbaar hebben. Daar hoef jij als moeder niet mee belast te worden.
Dat is ook eenzaam. Voor jullie beiden.

Op de ‘nieuwe school’ ging het als volgt: nog vóór aanmelding werd er door de intern begeleider gediagnosticeerd, zodat duidelijk werd wat het niveau was en wat de specifieke hiaten waren.
De school kijkt dan of ze het ‘in huis’ hebben om dit op te lossen.
Zo ja, wordt er een plan van handeling opgesteld. Met dit plan van handeling gaat de school doelgericht en praktisch aan het werk.
Dit alles binnen afzienbare tijd. Omdat er geen tijd te verliezen is.
Ik zág mijn kinderen opleven. En trots worden op hetgeen ze bereikten.
Mijn jongen van 10 heeft in 2 jaar leren lezen, schrijven en rekenen.
En een van mijn jongens, die 2 jaar geleden nog geen letter kon schrijven, heeft pasgeleden een prijs gewonnen in een project van de Openbare Bibliotheek over Anne Frank.
Zijn brief aan Anne Frank is gepubliceerd in een boekje.
Het telefoontje dat ik daarover kreeg was een heel ontroerend moment.
Wat was hij trots! Wat waren we allemáál trots!

Je snapt dat ik enorm blij ben met de overstap die ik toen aangedurfd heb. Met hetgeen ik nu weet en ervaren heb zou ik wel tegen iedere GGS2 ouder willen zeggen: kom op, staar je niet blind op die éne school. Er is zoveel meer daarbuiten, voor je kind. Veel meer. Gun ze dat alsjeblieft.

Moeder reageert daar vrij emotioneel op. Begrijpelijk ook. Zien dat je kind leerachterstanden heeft en er dan ook nog achter komen datde school je aan het lijntje heeft gehouden, is te vergelijken met je hoofd tegen de muur lopen.

moeder 30-10-2009 19:18
@ Xaya,

Jeemig. Het is waanzinnig! Ongelovelijk. Ooh wat ben ik kwaad en teleurgesteld zeg. Nou goed, bedankt voor je advies, het raast door mijn hoofd. Weghalen daar, maandag actie eisen van de school.. Ooh wat alomvattend. Ik heb inderdaad ook steeds het gevoel van, mijn kind leerde toch goed in haar jongere jaren? Waarom heb ik haar dyslexie en dergelijke nooit eerder zien aankomen?

Fijn dat jouw kinderen weer lekker gaan. Dat heb je dus goed aangepakt. Bedankt voor het delen.

Zo zie je maar waar het delen van ervaringen al niet goed voor is. Wie het anders zou hebben begrepen. Dat gebeurt ook via deze site. Mijn deur staat open.

Ramon DJV

Print Friendly