Er is nog meer ongerustheid dan voorheen. Onder druk van Onderwijsinspectie grijpen de Nederlandse steinerscholen steeds meer naar methodes uit het regulier onderwijs.  En voor zover mogelijk worden ook toetsen uit het gewone onderwijs ingevoerd.

De steinerscholen voelen zich gedwongen hun vrijheid in te leveren. Wat houdt die vrijheid zoal in? Leo Stronks, voorzitter Vereniging van vrijescholen, zegt in een radio-interview:

‘De prijs die hier gevraagd werd voor vrijescholen is dat men bewuster moest handelen op uitkomsten gericht. En de prijs die dat oplevert is dat je je onbewuste, instinctieve handelen moet loslaten. En de discussie is gaande: is de prijs die we hiervoor betalen hoog? Is die niet te hoog?’

(Bron: Leo Stronks op 18/11/10 in ‘Dit is de dag’ op Radio 1)

Men wil in steinerscholen graag onbewust en instinctief blijven handelen?

Met het onbewuste en het onderbewuste worden geestelijke processen (gedachten en gevoelens) bedoeld, die plaatsvinden zonder dat we daar bewust mee bezig zijn. Het onbewuste en het onderbewuste zijn echter niet duidelijk meetbaar of waarneembaar, en de termen dienen om de ingewikkelde processen in de hersenen te kunnen omschrijven. (Bron: Wikipedia: Onbewuste)

Een instinct is een soort specifiek en erfelijk vastgelegd gedragspatroon, waarbij ervaring of leren geen rol speelt. (Bron: Wikipedia: Instinct)

Deze definities volgend zou men dus kunnen stellen dat steinerscholen een voorkeur hebben voor niet duidelijk meetbare of waarneembare handelingen waarbij ervaring of leren geen rol speelt. Netjes gezegd: men wil handelen naar het moment. Maar het kan ook iets minder positief worden gezegd; wat meer bij de praktijk van de steinerschool past. Men wil onderwijs waar ‘anything goes’, met alle gevolgen van dien: absurde straffen onder het mom van geschiedenisonderwijs, opsluiten van kinderen, ouders onder druk zetten om ze wat lichter te maken, ouders met een kluitje in het riet sturen, geschiedenis herschrijven, analfabetisme in de hand werken, valse voorlichting geven, en ga zo maar door. Wat het ook is, met vrijheid heeft het weinig te maken.

Maar er is ook goed nieuws te melden. Volgens het radio-interview waren in 2005 nog zestig procent van de Nederlandse steinerscholen zwak tot zeer zwak, terwijl dat momenteel nog maar 13 procent is. Er is vooruitgang, al blijkt uit het radio-interview niet echt dat de geïnterviewde woordvoerders van de steinerschool daar blij mee zijn.

Dat zal dan wel komen doordat steinerscholen worden geschraagd door antroposofie, het gedachtegoed dat zich voornamelijk richt op wat niet kan geteld, gemeten of gewogen worden.

Geestelijke realiteit

Antroposofie ziet de wereld niet alleen als een werkelijkheid die je door louter tellen, wegen en meten kunt kennen of verklaren. Ze gaat uit van een niet-materiële werkelijkheid, een geestelijke realiteit, die een geheel vormt met alles wat onze fysieke zintuigen kunnen waarnemen.

Bron: website Antroposofische Vereniging in België, Wat is antroposofie?

Wie de steinerschool en de antroposofie een beetje kent, zal al wel begrepen hebben dat men binnen die beweging gespecialiseerd is in het filosoferen over van alles en nog wat dat niet fysiek waarneembaar is: het onmeetbare, het onweegbare, het ontelbare, etc…  Er hoeven dan ook geen feiten, gegevens of data te worden aangedragen, want die verpesten toch maar het ‘gesprek’. En kennis van zaken kan rustig in de schaduw van de grote mysterieverhalen vertoeven.

In het verleden hadden diegenen met kennis een duidelijk voordeel op diegenen zonder. Onder het dataloze paradigma kan iedereen eraan deelnemen en iedereen is gelijk. Hoe minder je van de feiten op de hoogte bent, hoe luchthartiger je kan werken. Data zijn zo neerbuigend: ze deprimeren je en beperken je vrijheid. Dataloze debatten daarentegen kunnen zo bevrijdend plezierig zijn.

Ten derde staan data onze echte doelen in het leven in de weg. Dataloze bijeenkomsten zijn veel praktischer als je echt iets snel wil bereiken. Al wat je moet doen is sprekers uitnodigen die vaagweg akkoord gaan met je eigen inzichten, je laat hen volledig uitpraten en uiteindelijk bereik je een aardverschuivende consensus.

Bron: Lof voor de dataloze discussie – Naar een nieuw paradigma, Edzard Ernst, professor of Complementary Medicine aan de University of Exeter, in Focus on Alternative and Complementary Medicine (FACT), Volume 6 (2) June 2001 101 (Skepp 2004)

.

Print Friendly