Pieter HA Witvliet, weblogbeheerder vrijeschoolpedagogie, gewezen antroposofisch leraar, lerarenopleider en antroposoof, bevestigt in een blogbericht dat er antroposofie in de lesstof van het steineronderwijs zit. Officiële documenten van de Federatie van Rudolf Steinerscholen, getuigenissen en schriften van oud-leerlingen en documentatie vanuit de antroposofische beweging hadden dit eerder ook al aan het licht gebracht.
Vrijeschool – Atlantis in klas 5
ANTROPOSOFIE IN HET VRIJESCHOOLONDERWIJS
Hoewel Rudolf Steiner op veel plaatsen in zijn (pedagogische) voordrachten duidelijk maakte dat de vrijeschool geen wereldbeschouwelijke school moet zijn en zeker geen school waar antroposofie aangeleerd moet worden, zoeken critici* naarstig naar feiten die kunnen aantonen dat de vrijeschool wel degelijk in die zin een ‘antroposofische’ school is.
Zo wordt er ook ijverig gevorst om te kunnen bewijzen dat, wat men noemt het racistisch karakter van de antroposofie, ook terug te vinden is in het leerplan van de vrijeschool.
Voor hen biedt ‘Atlantis’ een aanknopingspunt.
Wie vertrouwd is met het werk van Steiner weet dat hij uitvoerig heeft bericht over Atlantis.
En zoals hij over Atlantis spreekt, is Atlantis antroposofie. En omdat antroposofie geen inhoud van leerstof hoort te zijn –het zijn de woorden van Steiner –zou het gemakkelijk voor de hand moeten liggen Atlantis geen onderwerp te maken van bv. het geschiedenisonderwijs in klas 5.
Dit gebeurt echter wel en daarmee hebben de critici een punt.
PERIODESCHRIFTEN
Ze beginnen hun kritiek vaak met het weergeven van tekst die ze hebben gevonden in de periodeschriften van het vak geschiedenis in de 5e klas.
En ook hier hebben ze een punt: wat in het periodeschrift staat is lesinhoud geweest.
In sommige schriftjes staat de indeling van tijdsfasen, zoals Steiner die gaf voor de na-Atlantische tijd:
Oer-Indische, Oer-Perzische, Babylonisch-Chaldeïsche-Egyptische tijd; Grieks-Latijnse tijd, Middeleeuwen. (en verder). Vaak compleet met jaartallen zoals ook die door Steiner zijn gegeven.
En de critici hebben nog een punt wanneer ze erop wijzen dat in het Oer-Indië, (7227-5067) , in het periodeschriftje ‘zomaar’ ineens sprake is van Buddha , die rond 540-480 voor Christus leefde.
Bron: Pieter HA Witvliet
Als ik mijn oude geschiedenis periodeschrften doorlees, overheersen helden en martelaren. Columbus was een held, dat hij indianen uitmoorde was een gegeven.De woorden, discrimminatie, rascisme, ben ik nergens tegen gekomen. Volgens mij ontbraken ze in het vrijeschool onderwijs. De slavernij, de holocaust werd gewoon verteld. Niet als leerstof voor discrimminatie en rascisme. Ik kan mij herinneren dat WO 2 niet werd behandeld in het periode onderwijs, maar daarnaast, vanwege de IVO proeven, verplicht door het ministerie van onderwijs, een soort diploma. Het belangrijkste van WO2, de jodenvervolging, was bijzaak. Dat gevoel van toen, weet ik nog. Een diepe teleurstelling, dat er, naar mij mening,weinig over werd verteld. Het werd behandeld, ook Anne Frank. We kregen wel een uitgebreide geromantiseerde versie van Hitlers leven, zijn schilders ambitie met afwijzing.
In vergelijking met mijn ervarigen op het reguliere onderwijs, was de holocaust niet belangrijk genoeg op de vrijeschool. Op de havo, hoger algemeen onderwijs in NL, was de holocaust hoofdzaak. Onze leraar nam veel tijd om met ons samen te praten over die intense verschrikkingen, die we moesten verwerken. Op de vrijeschool was geen plek voor verwerking, discussies, overdenkingen.
In mijn periodeschriften staat geen feitelijke geschiedenis. Wel een interpretatie volgens Steiner. Bij rassenkune, ja, inderdaad rassenkunde, schijnt het blanke ras niet te bestaan. In lagere school schriften overheersen engelen en weer die helden. Bij aardrijkskunde gaan twee bladzijdes over Italie enz, maar tien over Duitsland.
Al die verhalen, daarom hield ik het zolang uit op de school. Ik vond ze prachtig of ze nou wel of niet echt waren gebeurd. Toch had ik altijd een vermoeden van indoctrinatie. Vooral door de overdreven reactie van een leraar op een leerling, die in de les zei, dat ze in reincarnatie geloofde. Zijn reactie was zo infantiel, dat ik geen respect meer had.
Steiner over Atlantis in het onderwijs en dat dit de kinderen moet worden bijgebracht.
(…) We proberen dan deze zaken in samenhang te brengen. Maar we moeten er niet voor terugdeinzen de kinderen over het Atlantische land te spreken. We mogen dat niet overslaan. Ook geschiedkundig kunnen we daarbij aansluiten. (…)
Hieronder het fragment waarin Steiner nog meer over Atlantis, maar ook over het loochenen van de gangbare geologie spreekt.
X.: Wie kann man für den geologischen Unterricht einen Zusammenhang herstellen zwischen der Geologie und der Akasha-Chronik?
Dr. Steiner: Da wäre es natürlich gut, wenn Sie es so machen würden, daß Sie den Kindern zunächst die Schichtenbildung zum Bewußtsein bringen, daß Sie ihnen einen Begriff beibringen, wie die Alpen entstanden sind. Und daß Sie dann den ganzen von den Alpen ausgehenden Komplex behandeln: Pyrenäen, Alpen, Karpaten, Altai und so weiter, was ja die eine Welle ist; daß Sie diese ganze Welle den Kindern klarmachen. Und dann die andere Welle, die von Nordamerika über Südamerika geht. Da kriegt man also heraus diese eine Welle bis zum Altai, bis zu den asiatischen Bergen, die geht von Westen nach Osten. Und dann haben wir im Westen Amerikas oben die nordamerikanischen und unten die südamerikanischen Gebirge. Das ist die andere Welle, von Nord nach Süd. Die steht auf der ersten senkrecht darauf. Von dieser Schichtung und Gliederung gehen wir aus, und da reihen wir dann die Vegetation und die Fauna an. Dann versuchen wir einfach die Westküste von Europa und die Ostküste von Amerika, die Fauna und Flora und die Schichtung zu studieren. Dann gehen wir dazu über, den Begriff davon hervorzurufen, wie der Osten von Amerika und der Westen von Europa zusammenhängen, und daß das Becken des Atlantischen Ozeans und die Westküste von Europa einfach Senkungsland ist. Von diesen Begriffen aus versuchen wir dann auf naturgemäße Weise klarzumachen, daß sich das im Rhythmus auf und ab bewegt. Von dem Begriff des Rhythmus gehen wir aus. Wir zeigen, daß die britischen Inseln viermal auf- und abgestiegen sind. Da kommen wir zurück zu dem Begriff der alten Atlantis, auf geologischem Wege. Dann können wir übergehen, indem wir versuchen, in den Kindern die Vorstellung hervorzurufen, wie es anders war, als das eine da unten war, und das andere da oben. Wir gehen davon aus, daß die britischen Inseln viermal auf- und abgestiegen sind. Das ist einfach geologisch festzustellen an den Schichten. Wir versuchen also, diese Dinge in Zusammenhang zu stellen, aber wir dürfen nicht davor zurückschrecken, bei den Kindern von dem atlantischen Land zu sprechen. Wir dürfen das nicht überspringen. Auch im geschichtlichen Zusammenhang können wir daran anknüpfen. Nur werden Sie dann die gewöhnliche Geologie desavouieren müssen. Denn die atlantische Katastrophe muß ja im 7. bis 8. Jahrtausend angesetzt werden. Die Eiszeit, das ist die atlantische Katastrophe. Die ältere, mittlere und neuere Eiszeit, das ist nichts anderes als das, was vorgeht in Europa, während die Atlantis untersinkt. Das ist gleichzeitig, also im 7., 8. Jahrtausend.
Rudolf Steiner, Konferenzen mit den Lehrern, 25.9.1919, GA 300a, p.85 e.v., Rudolf Steiner Nachlass-Verwaltung