De Zonnehuizen, antroposofische zorggroep en geesteskind van Bernard Lievegoed, haalt al maanden de media vanwege wantoestanden. Gelijkaardige problemen als die bij Zonnehuizen spelen zich ook af in andere antroposofische instellingen: onderwijs, ouderenzorg, psychiatrie en verslavingszorg.

De antroposofische zorggroep Zonnehuizen uit Zeist, die in grote financiële problemen verkeert, heeft jarenlang klachten van personeel, cliënten en ouders over verslechterende zorg genegeerd. De toenmalige bestuurders en toezichthouders waren in plaats daarvan bezig met fusies, overnames, vastgoedontwikkeling.

Weer zorggroep in opspraak, M.Rengers/R.Schoorl, De Volkskrant 16/09/2011

Marion Greveling van adviesbureau Bobo, die diverse cliënten en verontruste ouders bijstond, zegt in datzelfde artikel in de Volkskrant over Zonnehuizen:

Het was één grote puinhoop bij Zonnehuizen. Kinderen in Zeist werden ’s nachts opgesloten in ongeschikte ruimtes. Er liep ongekwalificeerd personeel rond, dossiers ontbraken, er was ondervoeding en willekeur. Meisjes van 9 of 10 jaar oud die experimenteerden met seks kregen een prikpil om zwangerschappen te voorkomen. Klagende ouders werd verteld dat zij uit de ouderlijke macht zouden worden gezet als zij met hun klacht naar buiten zouden treden.

Kinderen opsluiten? Ongekwalificeerd personeel? Willekeur? Klagende ouders onder druk zetten? Minderjarigen en seks? Het klinkt bekend in de oren. Ondertussen kwam ook de antroposofische ouderenzorggroep Antroz in beeld.

Het Leendert Meeshuis in Bilthoven weigerde een hulpbehoevende bewoonster te laten overbrengen naar het ziekenhuis. Volgens dochter Annemarie Boom wilde de behandelende arts haar moeder laten sterven, omdat die volgens de arts in een pre-terminale fase was. Op een gastlog op de website van Eén Vandaag schrijft Annemarie over haar ervaringen met het Leendert Meeshuis:

Ruim vijf jaar lang verbleef mijn moeder in een instelling. De huisfolder vertelde mij dat men menselijk was en moeder een respectvolle bejegening zou krijgen. De waarheid bleek echter anders, langzaamaan werd duidelijk dat zij werd verwaarloosd. Vanuit het gedachtegoed van de instelling vond men het normaal dat moeder dagenlang achtereen op bed lag, het vaak koud had en regelmatig op de tocht zat, te weinig eten en drinken kreeg en dat de medische behandeling zeer ontoereikend was. Bewoners moesten langzaam versterven en werden niet, zoals men in de folder deed voorkomen, menselijk benaderd.

Verwaarlozing bij de Zonnehuizen, verwaarlozing bij Antroz. Nochtans hebben antroposofen de mond vol van het begrip ‘menselijke benadering’.  Wat verwaarlozing betreft, is nu ook de Lievegoed Zorggroep, een andere zorggroep van de antroposofen waaraan de naam van Bernard Lievegoed is verbonden, in het vizier gekomen. De Lievegoed Zorggroep houdt zich net zoals de Zonnehuizen bezig met gehandicaptenzorg, maar is ook nog werkzaam in de psychiatrie en verslavingszorg. In augustus van dit jaar kwam al een getuigenis binnen van Bart Zwanen, die cliënt is geweest van de Lievegoed Zorggroep en op de site Leugens.nl kwam Gerry Zaremba, een oud-medewerkster van de Lievegoed Zorggroep aan het woord in de commentaren op het artikel ‘De schaduw van Zonnehuizen‘. Zowel de reactie van Bart Zwanen op het artikel ‘Zonnehuizen’ op deze site als de reactie van Gerry Zaremba kunt u hieronder integraal nalezen.

Bart Zwanen zegt: 21/08/2011 om 12:57 (red. rdjv)

‘Ik ben op advies van het CAD Breda in 1982 14 maanden opgenomen geweest in een antroposofische afkickboerderij in Hamingen, een onderdeel van Sichting Arta van de Lievegoed Zorggroep. Daar heb ik vier weken gezeten om af te kicken van mijn verslaving. Daarna ben ik naar het antroposofisch-therapeutisch centrum de “Witte Hull” in Zeist doorverwezen.

Hamingen ligt midden in de polder en weglopen is geen optie. Voordat je bij de bewoonde wereld bent, moet je 7 km lopen. Meteen in het begin kwamen mij zaken vreemd over. Ik moest bv. iedere dag een andere graansoort eten. Dit was verplicht: er was niets anders. Je mocht niks eten uit een normale, gangbare winkel. Alles was biologisch-dynamisch volgens de filosofie van Rudolf Steiner.
Het personeel was vooral idelalistisch en allesbehalve professioneel. Er werd steeds gehamerd op de antroposofische doelstellingen. Het personeel vertelde dat zij het Ei van Columbus waren en er werd met cijfers gegoocheld om te laten doorschijnen dat zij het beste programma bezaten. Later kwam ik er via gesprekken met medewerkers achter dat dat meer te maken had met wel of niet verkrijgen van overheidssubsidies.

Daarna werd ik overgeplaatst naar de Witte Hull in Zeist. Hier was het regime strenger. Alles ging op uur en tijd, zoniet dan stond er een sanctie of groeps gesprek op, waarin je moest verklaren waarom je niet plooide.
Ik heb daar nog vreemdere dingen gezien en meegemaakt.

Iedere dag was het voor iedereen verplicht om geinjecteerd te worden met antroposofische geneesmiddelen, in mijn geval om de lever te versterken en beter te maken. Ze zeiden dat de lever het tweede hart was, net zo belangrijk als het echte hart. Nee zeggen is nooit een optie geweest: je moest alles onderschrijven van het programma van Arta. Anders kon je vertrekken was het dreigement.
Bij de lever in de buurt werd een vloeistof ingespoten en dan verplicht anderhalf uur rusten. Er was ook een needle freak in mijn groep. Deze gaf aan niet meer geinjecteerd te willen worden, omdat hij daar juist aan verslaafd was. Ze hebben hem toch verplicht om zich te laten prikken, waarop hij is weggelopen uit het programma. Ik was ook bang voor naalden, maar ook ik werd gedwongen om het toch te doen, ondanks mijn bezwaren. Ik weet nog steeds niet wat ik ingespoten heb gekregen.

Verder heb ik gezien dat medewerkers met elkaar, maar ook met clienten een relatie begonnen en seks hadden. Iedereen had een eigen kamer en er was geen toezicht. Het werd wel heel gemakkelijk gemaakt om bepaalde regels te overtreden. Een meisje van 18 werd zwanger gemaakt door een medewerker en toen dat uitkwam, werd dat besproken in een groepsgesprek. Na bespreking door de bewoners en medewerkers was de conclusie dat de medewerker op non-actief werd gezet en het zwangere meisje het programma moest verlaten. We waren meer bezig met alle ellende dan met de behandeling van onze verslaving.
Privacy was er niet: er was geen autoritiet meer, omdat medewerkers zelf de regels met voeten traden.
Voorbeelden daavan zijn: medewerkers die geld leenden van cliënten en er mocht niet gerookt worden in het programma, maar medewerkers deden dit wel stiekem. Als er drugs werden gevonden, werd iedereen collectief gestraft door middel van doorzoekingen van onze eigendommen. Al het geld was in beheer van Arta. Als je iets wilde kopen, moest je eerst vertellen waarvoor je het nodig had en zij bepaalden of je dit nodig had of niet. Brieven werden opengemaakt en gecontroleerd.
Een medewerker wist dat ik geld had en heeft mij op een slinkse manier gevraagd of hij dat geld mocht lenen. Ik zou het heel snel terugkrijgen. Na drie maanden heb ik het na veel vragen en niet krijgen uiteindelijk teruggekregen, omdat ik alles dreigte te gaan vertellen in de groep.

Ik kan er een boek over schrijven. Men vond mij bij het CAD in Breda een zacht mens en prima geschikt voor een antoposofische instelling. Hadden zij daar maar beter geweten.

Het heeft me niks opgeleverd, mijn vertrouwen geschonden en toen een hele andere kijk op hulpverlening gegeven.

Gelukkig weet ik nu beter: met goede reguliere hulp ben ik er uiteindelijk bovenop gekomen.’

Ja, die regulieren waarop antroposofen zoveel kritiek hebben, doen het toch maar: de kwalijke gevolgen van slechte ‘zorg’ ondervangen. De klachten van Bart Zwanen over twee instellingen van de Lievegoed Zorggroep zijn van dezelfde orde als dewelke ook via de barsten en kieren in andere antroposofische zorginstellingen, onder andere Zonnehuizen, naar buiten sijpelen. Oud-medewerkster van de Lievegoed Zorggroep, Gerry Zaremba, onderschrijft dit.

Gerry Zaremba | 18/09/11 om 16:36

De Lievegoed Zorggroep in Bilthoven is van hetzelfde laken een pak. Ik heb er 10 jaar gewerkt. Ik heb in die jaren veel zaken zien passeren die het daglicht niet kunnen verdragen. Ik was altijd weer degene die zijn mond dan open trok. Na weer een fusie werd mijn functie opgeheven! Rara?
Ik kan wel een boek schrijven over de misstanden die ik heb meegemaakt in de zorg maar ook over de kanalen die ik heb benaderd om die bespreekbaar te maken. De lezer zou zeggen: “Het kan niet waar zijn!”.

Op deze reactie van Gerry reageert Mara, een moeder die ook te maken heeft gehad met de Lievegoed Zorggroep.

Mara | 26/09/11 om 18:23

Hallo Gerry,
Wij als ouders van een verstandelijk gehandicapt dochter hebben ook te maken gehad met de LZG. Binnen 4 jaar tijd hebben zij het instituut waar mijn dochter toendertijd zat volledig uitgekleed . De maatregelen die er genomen werden waren zo drastisch dat mijn dochter op een gegeven moment alleen nog maar op haar kamer zat. Gekwalificeerd personeel werd ontslagen en mensen die weinig of geen opleiding hadden in die plaatsen gezet (goedkopere kracht). Uiteindelijk hebben wij ons kind daar weggehaald en in een ander kleinschalig instituut geplaatst . En nu….na een jaar komt de LZG ook hier weer om de hoek kijken. Wat een nachtmerrie!!!!!!

De Lievegoed Zorggroep komt om de hoek kijken bij een kleinschalig initiatief. Is men daar dan, net zoals bij de Zonnehuizen, in de plaats van met zorg ook vooral bezig met fusies, overnames en uitbreiding van het patrimonium? Al lukt dat voor Zonnehuizen niet, want die zorggroep moet vastgoed gaan verkopen om het hoofd boven water te houden.

Zonnehuizen verkoopt een deel van haar vastgoed om financieel gezond te worden. De vastgoedpoot van de Parnassia Bavo Groep (PBG) biedt daarbij de helpende hand.

Zonnehuizen, een landelijke instelling voor jeugd-ggz, gehandicaptenzorg en speciaal onderwijs, heeft een negatief eigen vermogen van twintig miljoen euro. De antroposofische instelling, met het hoofdkantoor in Zeist, geeft maandelijks twee ton meer uit dan er wordt verdiend. Het bestuur en de raad van toezicht zijn in het voorjaar opgestapt.

Print Friendly